Chilli Modern Cultivation Method

મરચીની અને મરચીની આધુનિક ખેતી પદ્ધતિ વિશે સંપૂર્ણ માહિતી ખેતીને લગતી સરળ પદ્ધતિ જાણો

મરચું એક પ્રકારનો પાક છે જેમાં મરીના મસાલા હોય છે. ભારત મરીના મસાલાની સૌથી વધુ જાતો ધરાવતો દેશ છે, અને તે ઉચ્ચ ગુણવત્તાવાળા માનવામાં આવે છે. ભારત મસાલાનો વિશ્વનો સૌથી મોટો ઉત્પાદક અને નિકાસકાર દેશ છે અને તેનો મરી મસાલા વિશ્વમાં શ્રેષ્ઠ માનવામાં આવે છે.

દુનિયાભરમાં એવા ઘણા દેશો છે જે મરચાંની મરચાં ઉગાડે છે. ભારત આ દેશોમાંનો એક છે અને તેઓ દર વર્ષે સરેરાશ 8 થી 9 લાખ હેક્ટર જમીન પર મરચાંની ખેતી કરે છે. આમાંથી 65 થી 70 ટકા જમીન એકલા આંધ્ર પ્રદેશમાં છે. વિશ્વનું સૌથી મોટું મરચાનું બજાર આંધ્ર પ્રદેશના ગુંટુરમાં આવેલું છે.

કેપ્સેસીન નામના તત્વને કારણે મરચા મસાલેદાર હોય છે. મરચાં વિવિધ રંગોમાં આવે છે, જેમાંથી કેટલાકનો ઉપયોગ ખોરાકમાં સ્વાદ ઉમેરવા માટે થાય છે. લીલા મરચાં ફોસ્ફરસ, કેલ્શિયમ, વિટામીન A અને C થી ભરપૂર હોય છે. મરી-મસાલાના પાક, જે કુદરતી ઉત્પાદનોમાંથી બનાવવામાં આવે છે, તે ફાસ્ટ ફૂડ, પીણાં, દવા, સૌંદર્ય પ્રસાધનો અને સુગંધ ઉત્પાદનો જેવા ખોરાકમાં સ્વાદ, સુગંધ અને રંગો ઉમેરે છે. ઢોલાર મરચાં મધ્યમ-મસાલેદાર હોય છે અને તેનો રંગ લાંબો લાલ હોય છે. રેશમ પટ્ટો એક મસાલેદાર મરચું છે જે મધ્યમ-ગરમ છે અને તેનો રંગ જાંબલી છે. લવંડર મરચાં થોડા હળવા હોય છે અને તેનો રંગ વાદળી હોય છે. ઢોલાર મરચાંનો ઉપયોગ શાકભાજી માટે મસાલા તરીકે કરવામાં આવે છે કારણ કે તેમાં તીખા તીખાપણું ઓછું હોય છે. રેશમપટ્ટો થોડો ગરમ હોવાથી અને લાંબો લાલ રંગ ધરાવતો હોવાથી આ મરચાંનો પાવડર બનાવવામાં આવે છે. લવિંગ ટૂંકા અને પાતળા હોય છે અને તેનો ઉપયોગ ચટણી અને શાકભાજીની વાનગીઓમાં થાય છે. તાજા અને લાલ સૂકા મરચાં, મરચાંનો પાવડર, મરચાંનું અથાણું અને મરચાંની ચટણી અને ચટણીની નિકાસ ભારતને દર વર્ષે 250 કરોડનું વિદેશી હૂંડિયામણ કમાય છે.

મરચીની ખેતીને અનુકૂળ આબોહવા

મરચાં તેમની વૃદ્ધિની શરૂઆતમાં ગરમ ​​અને ભેજવાળા હવામાન માટે અને ઉત્પાદન સમયે ઠંડા અને સૂકા હવામાન માટે શ્રેષ્ઠ અનુકુળ છે. તેઓ સામાન્ય રીતે સારી ગરમી ઉત્પન્ન કરે છે. શિયાળામાં મરચાં મોટા પ્રમાણમાં ઉગાડવામાં આવે છે, અને સિંચાઈની સુવિધા ધરાવતા વિસ્તારોમાં ઉનાળાના પાક તરીકે.

મરચીની ખેતીને અનુકૂળ જમીન

મરચાંનો પાક હળવો, મધ્યમ કાળો અથવા રેતાળ રંગની અને સારી ડ્રેનેજ અને 5.5 થી 6.5 ની આસપાસ પીએચ સ્તર ધરાવતી જમીનમાં ઉગાડવો જોઈએ. આ માટી મરચાંના મરી ઉગાડવા માટે આદર્શ છે.

મરચીની ખેતી કરતા પહેલા જમીનની તૈયારી

મરચાં ઉગાડવા માટે, તમારે હેક્ટર દીઠ 1000 કિગ્રા પ્રકાશવાળા ડાંગરનો ઉપયોગ કરીને પહેલા જમીન તૈયાર કરવાની જરૂર છે. તે પછી, તમે કાર્બોફ્યુરાન 3જી અને ફેરસ સલ્ફેટ, ઝીંક સલ્ફેટ અને બોરોન જેવા સૂક્ષ્મ તત્વો સાથે કેટલાક મૂળભૂત ખાતરો કરી શકો છો.

મરચીની સુધારેલી જાતો

ગુજરાત મરચા ૧, ગુજરાત મરચા ૨, એસ-૪૯, જી-૪, ધોલર, જ્વાલા, રેશમપટ્ટો વગેરે મરચીની સુધારેલ જાતો છે.

મરચીનું ધરૂવાડીયુ તૈયાર કરવું

એક હેક્ટર પાક રોપવા માટે, 100 ચોરસ મીટર જમીનની જરૂર છે. રેકિંગ અથવા સોલારાઇઝેશન પછી, જમીનની ફળદ્રુપતા અને ઢાળના આધારે, 5 થી 7 મીટર લાંબા, 1 થી 1.5 મીટર પહોળા અને 15 સેન્ટિમીટર ઊંચા ગાદી બનાવવામાં આવે છે. આ ગાદીઓ 30 કિલોગ્રામ કમ્પોસ્ટ ખાતર, 20 ગ્રામ D.A.P થી ભરવામાં આવે છે. અને 50 ગ્રામ યુરિયા પ્રતિ સેન્ટીમીટર. ઊંડા ગાદી અથવા સપાટ ગાદીમાં 10 સેન્ટિમીટરના અંતરે ચાસ ખોલો. 100 ચોરસ મીટર માટે 600 ગ્રામ મરચાંના બીજ જરૂરી છે. મરચાના બીજને ફળદ્રુપ કરવા માટે પ્રતિ કિલોગ્રામ બીજ માટે થાઇરામ, સેરેસન, એગ્રોસન અથવા કેપ્ટાન જેવી દવાની ત્રણ ગ્રામની પટ્ટીની જરૂર પડશે.

ધરૂ ઉછેરમા લેવાની કાળજી અને માવજત

મરચાના બીજને અંકુરિત થતાં 7 થી 8 દિવસ લાગે છે. ઘરની આસપાસ શણ, શેવરી અથવા ગુવારનું વાવેતર કરવાથી ઘર પર ગરમ પવનની અસરને અટકાવી શકાય છે. જ્યારે બીજ સંપૂર્ણ રીતે ઉગી જાય ત્યારે નીંદણને દૂર કરો. બીજું પાણી આપ્યા પછી, 3 થી 4 દિવસમાં, વૈકલ્પિક દિવસોમાં સાંજે પાણી આપવું, ધરૂવાડી ઉગાડ્યા પછી, કોહવારા ઉપાય માટે, કોપર ઓક્સીક્લોરાઇડ - 40 ગ્રામ / 10 લિટર પાણીનું દ્રાવણ બનાવો.

મરચાના છોડને રોગથી દૂર કરવા માટે, તમારે તેને મોનોક્રોટોફોસ 20 મિલી/10 લિટર પાણીમાં છાંટવાની જરૂર પડશે. એકવાર જરૂરી આયોજન થઈ ગયા પછી, તમારે પાકને પાણી, ફળદ્રુપ અને રક્ષણની જરૂર પડશે, અને પછી મરચાના છોડને 8 થી 10 પાંદડા ન થાય ત્યાં સુધી રાહ જુઓ. વાવેતરના ચારથી પાંચ દિવસ પહેલાં, તમારે છોડને 200 ગ્રામ ફોરેટ 10 ગ્રામ દવા આપવી જોઈએ, અને પછી તેને વાવેતરના દિવસે પાણી આપવું જોઈએ.

મરચીની ખેતીમાં ફેર રોપણી સમય અને અંતર

મરચાં ઉગાડવા માટે, તમારે તેને જુલાઈના ત્રીજા કે ચોથા સપ્તાહમાં રોપવું જોઈએ જ્યારે તાજેતરમાં ધીમો વરસાદ પડ્યો હોય. તમારે તેમને એકબીજાથી 25 સે.મી.ના અંતરે રોપવા જોઈએ અને 40 થી 45 દિવસ પછી, તમારે તપાસ કરવી જોઈએ કે તેઓ 40 થી 45 સે.મી.ની ઉંચાઈ સુધી વધી ગયા છે અને 8 થી 10 પાંદડા છે. જો તેમની પાસે હોય, તો તમારે 1% મોનોક્રોટોફોસ સોલ્યુશનનો ઉપયોગ કરીને તેને ફરીથી રોપવું જોઈએ.

મરચીની ખેતીમાં ખાતર વ્યવસ્થાપન

દેશી ખાતર 

મરચીની ખેતીમાં પાયાના ખાતર તરીકે ૧૦૦૦ કિલો દિવેલી ખોળ તથા ૨૦ થી ૨૫ ટન છાણીયું ખાતર હેકટર મુજબ આપી પ્રાથમિક ખેડ કરવી.

રાસાયણીક ખાતર

મરચીની ખેતીમાં પાયાના ખાતર તરીકે ૧૫૨ કિલો યુરીયા અથવા ૫૦૦ કિલો સીંગલ સુપર ફોસ્ફેટ અને ૮૩ કિલો હેકટર પ્રમાણે ચાસ બનાવતી વખતે આપવું.

પુર્તિ ખાતર

પુર્તિ ખાતરો મરચીના થડથી ૫ સેં.મી. દુર રીંગમાં આપવું. રેતાળ જમીન હોયતો પુર્તિ ખાતર તરીકે એમોનિયમ સલ્ફેટની પસંદગી કરવી હીતાવહ છે. મરચીના પાકમાં યુરીયા ખાતરના ત્રણ ડોઝ આપવા.પહેલો ડોઝ ૬૫ કિલો યુરીયા પ્રતિ હેકટરે રોપણી બાદ ૪૫ દિવસે- ફૂલ આવે ત્યારે આપવો. ખાતરનો બીજો ડોઝ ૬૫ કિલો યુરીયા પ્રતિ હેકટરે રોપણી બાદ ૯૦ દિવસે આપવો. ખાતરનો ત્રીજો ડોઝ ૬૫ કિલો યુરીયા પ્રતિ હેકટરે રોપણી બાદ ૧૩૫ દિવસે આપવો.

મરચીની ખેતીમાં અન્ય માવજત:

• મરચીના પાકને શિયાળામાં ૧૨ થી ૧૫ દિવસે અને ઉનાળામાં ૭ થી ૮ દિવસે પિયત આપવું.
• ૪૫ દિવસ સુધીમા મરચીનાં પાકમાં ફૂલ આવે ત્યાં સુધી જરૂરી નિંદામણ કરતા રહેવું. ફૂલ આવ્યા પછી પાણીની ખેંચ ન જણાય તેનું ધ્યાન રાખવું.
• કરબડીથી આડી ઉભી ખેડ કરી જમીન ભરભરી રાખવી. પાકની પુરતી વૃધ્ધિ થયા પછી છેલ્લી આંતર ખેડ વખતે કરબડીના દાંઢા ઉપર કાથી વીંટી એક તરફી આંતર ખેડ કરી છોડના થડમાં માટી ચઢાવી ઢાળીયા બનાવવા.
• મરચીના પાકમાં પાણીનો ભરાવો ન થાય તે રીતે પિયત આપવું. ડીસેમ્બર જાન્યુઆરીમાં જયારે હિમપાતની શકયતા હોય ત્યારે પિયત આપવું.
• લીલા મરચાની વિણી વખતે નવી ફૂટની કુમળી ડાળીઓ તેમજ નાના મરચા તુટી ન જાય તેનુ ખાસ ધ્યાન રાખવું.
• મરચીના પાકમાં વારંવાર ઝીંક અને લોહ તત્વની ઉણપ જણાય છે. આથી ઝીંક અને ફેરસ સલ્ફેટના દ્રાવણમાં નવી ફૂટતી ડાળીઓમાં ત્રણેક છંટકાવ કરતા રહેવું.

ઝીંક અને ફેરસ સલ્ફેટનું દ્રાવણ બનાવવાની રીત

૧૦ લીટર દ્રાવણ બનાવવા માટે બે લીટર પાણીમા ૫૦ ગ્રામ કળી ચુનો આગલી રાત્રે પલાળવો અને સવારે છંટકાવ કરતી વખતે નવ લીટર પાણીમાં ૭૦ ગ્રામ ફેરસ સલ્ફેટ, ૩૫ ગ્રામ ઝીંક સલ્ફેટ ઓગાળી મિશ્રણ બનાવવું. આ મિશ્રણમાં આગલી રાત્રે પલાળી રાખેલ ચુનામાથી ૧ લીટર નિતર્યુ ચુનાનુ પાણી ઉમેરવું. મિશ્રણને બરાબર હલાવી કપડાથી ગાળી પંપમા ભરવું અને પંપમાં ૧૦ મી.ગ્રા. સ્ટીકર કે કપડા ધોવાના પાવડરનું દ્વાવણ ઉમેરી વહેલી સવારે અથવા ઢળતી સાંજે ૮ દિવસના ગાળાએ ત્રણેક છંટકાવ કરવા અથવા છોડ દીઠ ફેરસ સલ્ફેટ ૪૦ ગ્રામ, ઝીંક સલ્ફેટ ૨૦ ગ્રામ અને બોરીક એસીડને છાણીયા ખાતર અથવા એરંડી ખોળ સાથે ભેળવીને છોડની ફરતે રીંગ કરીને આપવો, પછી તરત પિયત આપવું.

મરચાની વીણી કરવી

સામાન્ય રીતે મરચામાં રોપણી પછી ૬૦ થી ૭૦ દિવસે પહેલી વીણી શરૂ થાય છે. લીલા મરચા માટે શિયાળામાં ૧૦૦ દિવસે અને ઉનાળામાં ૧૦ થી ૧૫ દિવસે વીણી કરવી. આમ કુલ ૧૨ થી ૧૫ વીણી કરી શકાય. સૂકા મરચા માટે લાલ પાકાં મરચાનું ઉત્પાદન લેવા માટે પ્રથમ ૪ લીલા મરચાની વીણી પછીનો ફાલ છોડ ઉપર રહેવા દઈ. લાલ મરચા થવા દેવામાં આવે છે. જેમ જેમ મરચાં લાલ થતા જાય તેમ તેમ લાલ મરચા વીણવાં. પક્ષીએ ખાધેલ કે કીટકથી નુકસાન થયેલ કોહવાઈ ગયેલ કે કોઢીયા સફેદ થઈ ગયેલ મરચાની વીણી અલગ કરી તેનો નાશ કરવો. પાકની ઋતુ દરમ્યાન લાલ મરચાની વીણી ૫ વખત કરી શકાય. 

ઉત્તમ ગુણવતાવાળા સૂકા લાલ મરચાં મેળવવાના મુદ્દાઓ.

• ઉતારેલ લાલ મરચાને સ્વચ્છ પાકા કે લીંપેલા ખળામાં સૂકવવા.
• તાજી વીણી કરેલ લાલ મરચાને સેડ નીચે અથવા રૂમમાં ૩ દિવસ સુધી ઢગલો કરી રાખવાથી અર્ધ પાકેલ મરચા જો હોય તો તે એકદમ પાકી જાય છે અને એક સરખા લાલ થઈ જાય છે.
• મરચા સૂકાઈ નહી ત્યાં સુધી દિવસમાં ૧ વાર ઉપર નીચે ફેરવતાં રહેવું.
• મરચાની સૂકવણીના ત્રણ ચાર દિવસ બાદ મોટા ભાગનો ભેજ ઉડી જાય છે. પછી દરરોજ સાંજે દરરોજ તેના ઉપર પ્લાસ્ટિક કે તાડપત્રી ઢાંકવી જેથી સવારના ઝાકળના લીધે મરચા બગડે નહી. સવારે ફરીથી મરચાં સૂકવવા માટે પહોળા કરવા મરચાં સંપૂર્ણ સૂકાઈ જાય ત્યારે તાડપત્રી ઢાંકવી અથવા શણના કોથળાં ભરી લેવા. જેથી ગુણવતા બગડે નહિ.